2024 ავტორი: Jasmine Walkman | [email protected]. ბოლოს შეცვლილი: 2023-12-16 08:33
ცისტეინი არის გოგირდის შემცველი ამინომჟავა, რომლის მიღება ბუნებრივად შეიძლება საკვების საშუალებით, ის ასევე შეიძლება წარმოიქმნას ორგანიზმის მიერ, ამინომჟავის მეთიონინისგან. ცისტეინის წარმოქმნისას, მეთიონინი გარდაიქმნება S- ადენოზილ მეთიონინად, რომელიც შემდეგ გარდაიქმნება ჰომოცისტეინად. ჰომოცისტეინი რეაგირებს სერინთან და ქმნის ცისტეინს.
ცისტეინი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ადამიანის ორგანიზმში გლუტათიონის შენარჩუნებაში. მისი ფორმულაა C3H7NO2S და ეს ძალზე მნიშვნელოვანია კუნთოვანი სისტემის გამართული ფუნქციონირებისთვის. საინტერესო ფაქტია, რომ ცისტეინი არის ინსულინის შემადგენლობის ნაწილი, რომელთანაც მას აქვს შესაძლებლობა, საჭიროების შემთხვევაში გადაიქცეს სუფთა გლუკოზად. ამრიგად, სინამდვილეში, ამ ნივთიერებას შეუძლია სხეულის მეტი ენერგიით გაჯერება სხვადასხვა საქმიანობისთვის, რომელსაც ყოველდღიურად ვასრულებთ. სწორედ ამიტომ, ეს დანამატი მნიშვნელოვანია იმ ადამიანებისთვის, ვინც ბევრს ვარჯიშობს და ზოგადად, ძალიან აქტიურ ცხოვრების წესს ატარებს.
ცისტეინის ფუნქციები
ანტიოქსიდანტური აქტივობა - როგორც გლუტათიონის ძირითადი კომპონენტი, ცისტეინი აქვს მრავალი მნიშვნელოვანი ფიზიოლოგიური ფუნქცია. გლუტათიონი, რომელიც წარმოიქმნება ცისტეინის, გლუტამინის მჟავას და გლიცინისგან, გვხვდება ადამიანის ყველა ქსოვილში, მისი ყველაზე მაღალი კონცენტრაციით არის ღვიძლი და თვალები. გლუტათიონი არის ძლიერი ანტიოქსიდანტი, იცავს ცხიმოვან ქსოვილს თავისუფალი რადიკალების მავნე ზემოქმედებისგან.
დეტოქსიკაცია - გლუტათიონი ასევე მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ღვიძლის დეტოქსიკაციაში. გლუტათიონი ასევე ატარებს მნიშვნელოვან საკვებ ნივთიერებებს ლიმფოციტებსა და ფაგოციტებს - იმუნური სისტემისთვის მნიშვნელოვან უჯრედებს.
ეხმარება ლორწოს აღმოფხვრას - ცისტეინს ასევე აქვს უნარი დაანგრიოს ლორწოს შემადგენლობაში შემავალი ცილები, რომლებიც აზიანებენ ფილტვებს. შედეგად, ის შეიძლება სასარგებლო იყოს ბრონქიტისა და სუნთქვის სხვა პრობლემების სამკურნალოდ.
ცისტეინის უკმარისობა
ცისტეინის უკმარისობა გვხვდება ვეგეტარიანელებში, რომლებიც მიირთმევენ მცენარეულ საკვებს მეთიონინსა და ცისტეინში. ამასთან, ცისტეინის უკმარისობით პირდაპირ გამოწვეული სამედიცინო მდგომარეობა არ არის ცნობილი.
ცისტეინთან ან მეთიონინთან ერთად საკვების მიღება, სავარაუდოდ, არ იწვევს ტოქსიკურ სიმპტომებს. ამასთან, ცისტეინი არის ტვინის ექსციტოქსინი, რომელსაც შეუძლია მგრძნობიარე ინდივიდების ტვინის უჯრედების დაზიანება. ასეთ ადამიანებს არ აქვთ სათანადო ამინომჟავების მეტაბოლიზმი და შედეგად შეიძლება განეიტრალება ზოგიერთი ნეიროდეგენერაციული დაავადება, მათ შორის გაფანტული სკლეროზი, ალცჰეიმერის დაავადება და სხვა.
ცისტეინის უკმარისობა უარყოფითად მოქმედებს სხეულზე და განსაკუთრებით თმის, ფრჩხილებისა და კანის მდგომარეობაზე. ამან შეიძლება დეპრესიაც კი გამოიწვიოს. არანაკლებ მნიშვნელოვანია ის ფაქტი, რომ ორგანიზმში საკმარისი ცისტეინის არარსებობა შეიძლება გახდეს გულის სისტემის რიგი პათოლოგიების, საჭმლის მონელების პრობლემების, მეხსიერების დაქვეითების ან იმუნიტეტის დასუსტების მაპროვოცირებელი ფაქტორი.
ცისტეინის ზედოზირება
ზეპირი N- აცეტილ-ცისტეინის მაღალი დოზებით, მაგალითად, აცეტამინოფენის ტოქსიკურობის მქონე პაციენტებისთვის, შეიძლება გამოიწვიოს გულისრევა, ღებინება და დიარეა. ინტრავენურად N- აცეტილ ცისტეინის მიღებამ შეიძლება გამოიწვიოს ალერგიული რეაქციები და ადამიანების მცირე პროცენტში მას ახასიათებს კანის გაწითლება, არტერიული წნევის ვარდნა, გულის რითმის დარღვევა და სუნთქვის შეშფოთება. ინტრავენური N- აცეტილ-ცისტეინის შემთხვევითი ჭარბი დოზა შეიძლება სასიკვდილო აღმოჩნდეს.
ნიტროგლიცერინისა და N- აცეტილ-ცისტეინის კომბინაციამ შეიძლება გამოიწვიოს ძლიერი თავის ტკივილი. ცისტეინი ხელს უწყობს აცეტამინოფენის სწრაფ მეტაბოლიზმს, რათა თავიდან აიცილოს ღვიძლის დაზიანება. N- აცეტილ ცისტეინი ასევე იცავს გულის დაზიანებას ქიმიოთერაპიის დროს გარკვეული პრეპარატებით გამოწვეული და ზრდის ინტერფერონის ეფექტურობას C ჰეპატიტის მკურნალობის დროს.
არიან ადამიანები, რომლებიც ავლენენ ინდივიდუალურ შეუწყნარებლობას ამ დანამატის მიმართ და ეს იწვევს ყელისა და სახის შეშუპებას, კანზე გამონაყარს და სუნთქვის გაძნელებას.ამ შემთხვევაში აუცილებელია დაუყოვნებლივ მიმართოთ ექიმს.
ალერგიული რეაქცია ცისტეინზე იმის გამო, რომ სხეული მას ტოქსინად იღებს და ამით ებრძვის მას, წარმოქმნის ჰომოცისტეინის უზარმაზარ დოზებს. ამიტომ განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია იმის გათვალისწინება, თუ როგორ იტანს თქვენი სხეული თითოეულ დანამატს, რაც ასევე ეხება თქვენს მიერ მიღებულ საკვებს.
ცისტეინის ყოველდღიური ნორმა
თუ ამ ამინომჟავას იღებთ ცისტეინი დანამატების სახით, პაკეტის დღიური ნორმა ყოველთვის მითითებულია. მნიშვნელოვანია ამ რეკომენდაციების დაცვა, რადგან ცისტეინის უფრო მაღალი დოზების მიღებას აქვს თავისი გვერდითი ეფექტები სხეულზე. ამ ამინომჟავის მიღებისას ასევე უნდა დალიოთ საკმარისი რაოდენობით წყალი. ექსპერტები თვლიან, რომ ყოველდღიური ნორმა უდრის 2500-3000 მგ. 7000 მგ-ზე მეტი დოზა საპირისპირო გავლენას ახდენს ორგანიზმზე, ეს არის ტოქსიკური და შეიძლება გამოიწვიოს ჯანმრთელობისთვის საკმაოდ უსიამოვნო გვერდითი მოვლენები.
ცისტეინის სინთეზი
ცისტეინი ადამიანის სხეულში მიიღება სხვა მნიშვნელოვანი ამინომჟავის, კერძოდ, მეთიონინის ე.წ. მიღებისა და, განსაკუთრებით, მეთიონინის ცისტეინად გადაქცევის პროცესი საკმაოდ რთულია. ამ პროცესში მონაწილე გარკვეული ვიტამინებისა და ფერმენტების არსებობა ძალიან მნიშვნელოვანია. ეს იწვევს სხეულის სისტემის დაბნეულობას, კერძოდ, ცისტეინის სინთეზში მონაწილე ნებისმიერი მნიშვნელოვანი კომპონენტის არარსებობას.
ზოგიერთ დაავადებაში შეიძლება "სისტემური აშლილობა" მოხდეს ორგანიზმში და შედეგად, მეთიონინის ცისტეინად გადაქცევაც შეიძლება რთული იყოს. დაავადებებს დიდი მნიშვნელობა აქვს ამინომჟავების სინთეზისთვის. ეს განსაკუთრებით ეხება ღვიძლის პათოლოგიებს და მეტაბოლურ დარღვევებს.
საინტერესო მახასიათებელია ის, რომ ეს სინთეზი ახალშობილთა ორგანიზმში არ ხდება. ამის მიზეზი არის ის, რომ ჩვილი იღებს დედის დედის რძეში ყველა საჭირო ნივთიერებას, მათ შორის ცისტეინს.
ცისტეინის უპირატესობები
ცისტეინმა შეიძლება მონაწილეობა მიიღოს შემდეგი დაავადებების პროფილაქტიკაში და / ან მკურნალობაში: მწვავე რესპირატორული დისტრეს სინდრომი, ასთმა, კიბო, კატარაქტა, თმის ცვენა, გულის დაავადება, ლითონის მძიმე ტოქსიკურობა, შიდსი, ღვიძლის დაავადება, ფსორიაზი, რევმატოიდული ართრიტი და ვირუსული ინფექციები.
ამასთან, მისი სარგებელი შორს არის დასრულებული. 2008 წელს გაკეთდა ძალიან საინტერესო კვლევა ვირთხებზე, რომელმაც აჩვენა დიაბეტით დაავადებული ცხოველების მდგომარეობის მნიშვნელოვანი გაუმჯობესება. მაგალითად, ცისტეინის მიღების შემდეგ, მათ სხეულში მნიშვნელოვნად იკლებს სისხლში შაქრის დონე და იზრდება ცხოველების მგრძნობელობა ინსულინის მიმართ. გარდა ამისა, ცისტეინი ხელს უწყობს სისხლძარღვების ანთების ინჰიბირებას.
2008 წელს გაკეთდა სხვა მნიშვნელოვანი მტკიცებულებები ამ ნივთიერების სარგებლობის შესახებ ნაწლავებზე და განსაკუთრებით მათ ანთებაში. ამრიგად, დამტკიცებულია, რომ ამინომჟავას აქვს შესანიშნავი დადებითი ეფექტი კოლიტის დროს. ღორები მონაწილეობდნენ ამ ექსპერიმენტში.
ამ ყველაფერთან ერთად ის ხელს უშლის თავისუფალი რადიკალების წარმოებას. ეს დადასტურდა 7-დღიან ექსპერიმენტში, რომელშიც მონაწილეობა მიიღო 10 მამაკაცმა, რომლებმაც აჩვენეს სხეულის ანტიოქსიდანტური შესაძლებლობების ზრდა, აგრეთვე თავისუფალი რადიკალების წარმოქმნის შემცირება.
ალტერნატიულ მედიცინაში გამოიყენება ცისტეინი როგორც ბუნებრივი საშუალება:
- სტენოკარდია;
- გულსისხლძარღვთა დაავადებები;
- ქრონიკული ბრონქიტი;
- დიაბეტი;
- გრიპი;
- ანთება;
- ნაწლავის დაავადებები;
- ოსტეოართროზი.
ვის სჭირდება ცისტეინი ყველაზე მეტად?
ეს ამინომჟავა ყველას სჭირდება, მაგრამ ზოგიერთი ადამიანისთვის ეს კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია. ეს განსაკუთრებით ეხება მათ, ვინც ძალიან აქტიურ ცხოვრების წესს ატარებს, აქტიურად ვარჯიშობს, მწვავე სტრესის ქვეშ და იმუნიტეტის შესუსტებულ ადამიანებში. მათ განსაკუთრებული საჭიროება აქვთ საკვები ან ცისტეინის დამატებებზე.
სწორი კვება ხელს შეუწყობს სხეულის ფუნქციების ოპტიმიზაციას და დაავადებისადმი მდგრადობას.ამიტომ განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია საკვების მიღება, რომელიც მდიდარია ამ ამინომჟავით იმ ადამიანებში, რომლებსაც აქვთ შიდსი, აქვთ გულის დაავადება ან სუნთქვის პრობლემები.
ცისტეინის და სხვა ნივთიერებების მოქმედება
დღეს ეს სფერო ბევრად უკეთ არის შესწავლილი, კერძოდ, თუ როგორ შეუძლია ამ ამინომჟავას გავლენა მოახდინოს ორგანიზმზე სხვა ნივთიერებებთან ერთად. დანამატს აქვს უარყოფითი ურთიერთქმედება ზოგიერთ მედიკამენტთან. მაგალითად, ეს კომპონენტი ბლოკავს წამლების მოქმედებას სტენოკარდიაში. დანამატი არ არის რეკომენდებული ორსული და მეძუძური ქალებისათვის ან იმუნური სისტემის აღსაკვეთად წამლების მიღებისათვის.
ამინომჟავა ინდუსტრიაში
გამოიყენება ცისტეინი აქტიურია კვების მრეწველობაში, როგორც დანამატი E920. ამრიგად, ის არა მხოლოდ უაზროა ორგანიზმისთვის, არამედ ითვლება კიდეც, რომ საკვები დანამატის სახით იწვევს თირკმელების და გულსისხლძარღვთა დაავადებებს.
ცისტეინის დანამატები შეიძლება იყოს როგორც ბუნებრივი, ასევე სინთეზური წარმოშობის. პირველის წარმოების პროცესი გაცილებით იაფია და, მეორე მხრივ, ეს არის ქიმიური ინდუსტრიის არაერთი რთული პროცესის შედეგი. ბუნებრივი ამინომჟავების წარმოებაში შეიძლება გამოყენებულ იქნას სხვადასხვა ნედლეული, როგორიცაა ბუმბული ან მატყლი. როგორც მოგეხსენებათ, ისინი საკმაოდ მდიდარია კერატინით, რაც ორგანიზმისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, რომელიც ცისტეინს შეიცავს. ხანგრძლივი მანიპულაციების შედეგად, მისი დაშლის პროდუქტი მიიღება ნედლეულიდან ამ ამინომჟავის სახით.
ცისტეინის წყაროები
ცისტეინის მიღება შეიძლება სხვადასხვა საკვების საშუალებით, მათ შორის ფრინველის ხორცი, იოგურტი, კვერცხის გული, წითელი წიწაკა, ნიორი, ხახვი, ბროკოლი, ბრიუსელის კომბოსტო, შვრია და ხორბლის ჩანასახები. კვერცხი, cod, ღორის თირკმლები და ღვიძლი, ხიზილალა, მზესუმზირის ნედლეული თესლი მდიდარია ცისტეინით.
ცისტეინი, სხვა გოგირდის შემცველი ამინომჟავების მსგავსად, მაგალითად, მეთიონინი, რეკომენდებულია 1 წელზე უფროსი ასაკის ყველა ინდივიდში. 25 მილიგრამი ცისტეინი პლუს მეთიონინი (კომბინირებული) დიეტური ცილის ყოველ 1 გრამზე.
აგრეთვე ამინომჟავის ცისტინის შესახებ.
